TivoliVredenburg|Cloud Nine, 29 mei 2014

beeld: Ron Beenen

door: Kees Schreuders

​gepubliceerd in: Jazzenzo

 

Saxofoonreus James Carter is deze hemelvaart voorganger in het nog bijna maagdelijke Cloud Nine. Vergezelt door Gerard Gibbs op Hammond B3 en Leonard King op drums vormt hij een bijna naadloos op elkaar ingespeeld trio, die elkaar al kennen sinds ze als aankomende talenten in Detroit speelden.

 

Als er één verwachting is waaraan een avond met James Carter hoogstwaarschijnlijk gaat voldoen, is dat van een avond ‘vette’ jazz. Vet in de betekenis dat veel wat je van een jazzconcert kan en mag verwachten de revue gaat passeren. Bij Carter wil dat op momenten soms zelfs exponentieel uitpakken.

Gretig en gulzig voedde hij zich sinds zijn elfde immers met alles en iedereen wat de jazz en sax voortbracht. Vele genres, stijlen, speeltechnieken heeft hij zich eigen weten te maken en heeft daar een eigen toon voor gevonden.

Als je vervolgens zijn rijkgeschakeerde doopceel licht, heeft dat veel weg van een all-star CV. Kortom het paspoort van een begeisterde, door de wol geverfde en gelouterde muzikant.

 

Carter verschijnt goedgemutst en gewapend met sopraan, alt en tenorsax op het podium en schudt dansend zijn spieren los. Om er vanaf te zijn vertelt hij eerst waarom het motto van de tour Django Unchained is en somt vervolgens de setlist op. Veel van het repertoire voor de avond komt uit het oeuvre van zijn favorite gipsy, Django Rheinhart. Een ander eerbetoon op het programma is Gloria van Don Byas, ook als geste naar de deze avond aanwezige Byas-familie. En nog een kleine zijsprong met Use Me van Bill Withers. En nu mag hij los!

 

Qua genres, techniek, toon en mentaliteit van spelen worden veel tradities van het jazzlandschap bezocht. In die zin is een optreden met dit trio een wervelend en aangenaam eerbetoon aan dat wat de traditie van jazz en saxofoon heeft voortgebracht.

Carter etaleert gul en met verve zijn repertoire aan virtuoze techniek en beheersing van genres en stijlen.

 

Met dat voortreffelijke spel en kennis van de traditie baant hij zich energiek en wervelend een weg met snelle hooks, wiegende swing en grommende licks. De route gaat langs soul, bop, jive, blues en gospel. En waar nodig gaat hij los met dubbeltonen, boventonen, opzwepend gegier en popelend gebrom. Om vervolgens paaiend de energie te kantelen en vaak in de coda’s mooi klein en verstild af te ronden.

 

Het lijkt hem allemaal moeiteloos af te gaan maar het zou flauw zijn hem zijn virtuositeit te verwijten en hem als gemakzuchtige showman weg te zetten. Dat is een te snel oordeel. Want naast een meester op zijn instrument weet hij met diezelfde tomeloze gedrevenheid de avond en het publiek te bespelen. De zorgvuldigheid waarmee hij de avond doseert en het publiek als in een gospeldienst in vervoering weet te brengen is overtuigend en bewonderingswaardig.

 

De interactie binnen het solide trio is beperkt. Drummer King is erg dienstbaar aan het geheel en speelt in die zin voorbeeldig. Organist Gibbs is door zijn stuwende pedaalbas bepalend voor de schwung van de avond. Af en toe gaan orgel en sax keuvelend met elkaar in gesprek, maar erg schurend wordt dat niet.

De combinatie van instrumenten geeft een warm vol groepsgeluid en een uitstekende voedingsbodem om Carter met bezieling zijn bijdrage te laten leveren aan de inwijding van Utrechts nieuwe jazzclub Cloud Nine. Het publiek was hem dankbaar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Interview met James Carter over waarom hij sax is gaan spelen.