top of page

Groovend, grommend & grensverkennend

Wesseltoft Schwarz Berglund 

Muziekgebouw aan ‘t IJ, 15 okt. 2014

beeld: Ralph-Hermen Huiskamp

door: Kees Schreuders

​gepubliceerd in: Jazzenzo

 

In het kader van het Amsterdam Dance Event (ADE) en de serie The Rest Is Noise, waarin het Muziekgebouw een podium wil bieden aan artiesten die vooroplopen in de vernieuwingen in pop en elektronica, trapt het trio Wesseltoft Schwarz Berglund hier hun wereldtour af.

 

KLANK EN AVONTUUR

Toetsenist Bugge Wesseltoft, inmiddels de spil in de Noorse eigentijdse Jazzscene, introduceerde al vroeg in zijn carrière: New Conceptions of Jazz. Met dat uitgangspunt als leidraad verkent hij bij voortduring de grenzen van de akoestische en elektronische jazz en aanpalende genres. Duidelijk iemand met een eigenzinnige en avontuurlijke geest die zichzelf niet graag herhaalt.

 

Documentaire over het maken van hun laatste album.

Henrik Schwarz is van huis uit Techno-DJ en -producer, maar ontwikkelt zich muzikaal door de Dance-mentaliteit en bijbehorende stijlelementen in andere genres te mengen. Zo trad hij een jaar geleden op in deze zelfde zaal met neo-klassiek-pianist Hauscka in de serie Scripted & Prepared. In diezelfde serie treedt hij volgende maand op met zenfunk-pianist Nik Bärtsch in Den Haag. Naast dit optreden doet hij in het kader van het ADE dit weekend ook nog een DJset. Iemand die niet voor één stijl te vangen wil zijn. Ook pleit hij ervoor dat de laptop met bijbehorende elektronica als muziekinstrument serieus genomen wordt.

Contrabassist Dan Berglund is bekend van het befaamde E.S.T. Het Noorse trio dat met een robuuste mix van pop, rock en jazz bij voorkeur optrad in popzalen in plaats van de expliciete jazzzalen. Berglund speelt graag met de klank van z’n bas en kleurt deze bijvoorbeeld door gebruik van allerlei effect-pedalen of door te spelen met een plectrum. Hij doet dit spaarzaam, want zijn spel is inventief en van nature stevig en gedreven.

 

DE DWARSVERBANDEN TUSSEN JAZZ EN ELECTRONIC DANCE

Wesseltoft en Schwarz kennen elkaar al vanaf hun gezamenlijke album Duo’s uit 2011.

Daar werd de dwarsverbanden tussen jazz en electronic dance al onderzocht. Tijdens de tour naar aanleiding van dat album werd Berglund voor een aantal optredens uitgenodigd en het duo ontdekte in hem een geestverwant. Dat resulteerde vervolgens in het recent verschenen trio-album Trialogue.

Karakteristiek is de insteek waarmee gecomponeerd en gemusiceerd wordt. Wesseltoft zegt over dat proces dat hij liever over frames dan over composities spreekt. Een frame is het raamwerk waarop vrij bewogen kan worden en opgebouwd is uit een aantal basiselementen zoals bijvoorbeeld ritme, riff, of melodielijn. Door dat frame stroomt alles wat door het interactiemoment wordt ingekleurd en gestuurd. Dat bepaalt bijvoorbeeld wanneer de beat er inkomt of wie soleert.

 

Schwarz’ manier van werken is dynamisch. Hij samplet klanken of spelfragmenten van z’n medemusici. Verandert de maat, pitch, klank of vervormt deze op andere wijze en maakt er gelaagde loops van, die voor de anderen weer de basis zijn om op of mee te spelen. Tijdens dat spel samplet hij wederom elementen die hij vervolgens weer aan zijn collega’s terugvoert.

Elk optreden wordt ook weer door het trio aandachtig teruggeluisterd om te horen wat wel en niet werkte. Daaruit worden dan weer elementen meegenomen in een volgend optreden waardoor alles wat gespeeld wordt, altijd in ontwikkeling blijft. Zo houden ze zichzelf als muzikant scherp en het spel fris en verrassend.

 

MEEGEZOGEN IN DE FLOW

In het uitverkochte Muziekgebouw is dat precies wat we voorgeschoteld krijgen. Het publiek wordt meegenomen in die ontdekkingstocht. Materiaal van het laatste album dient als bouwsteen waarmee of waarop geïmproviseerd wordt. Soms wordt het als repeterend element gebruikt waarmee een ritmestructuur wordt neergelegd. Soms als thema waarvandaan vertrokken wordt of naartoe gewerkt wordt.

Soms mislukt het ook, bijvoorbeeld als Wesseltoft op de piano een mooi golvend melodiemotief vind en daar ineens mee ophoudt in de veronderstelling dat één van de anderen daarmee verder gaat of er muzikaal een antwoord op formuleert. Alles valt echter tot ieders verbazing compleet stil.

De momenten dat het wel lukt en er een flow ontstaat waarin zowel musici als publiek worden meegezogen zijn magisch. Wesseltoft wisselt regelmatig tussen Fender Rhodes, piano en MiniMoog. Vooral met die laatste schiet hij plagerige klanksalvo’s op de anderen. Schwarz buigt zich gretig over z’n knopjeslandschap en vaak is aan zijn lichaamstaal al te zien waar de groove heen gaat. Berglund verbindt strijkend of plukkend ritme en melodie. Afwisselend trekt hij daarbij op met één van de musici of loopt hij solistisch voorop.

GROOVES, LICKS, RIFFS, LOOPS & BEATS

De muziek is veelal ritme-georiënteerd: een repetitieve structuur met een klanktapijt van hooks, grooves, licks, riffs, loops en beats. Geen lange melodielijnen en zoekende harmonieën, maar door stapeling en verschuiving van basiselementen, wordt er steeds gewisseld tussen samenknijpende spanning en vloeiende ontspanning .

Het optreden is een prettig en aanstekelijk elixer van jazz, minimal music, rock en electronic dance. Met name de invloed van Schwarz is verfrissend door zijn inventieve grooves.

 

Schwarz weet natuurlijk als geen ander hoe je door spanningsopbouw een publiek voor je kan winnen. Hij demonstreert dat in het euforische finalestuk. Met onderhuidse beats beginnen en al gevend en nemend tot een climax komen.

En als dan als toegift het melancholische Movement Seventeen, waarin echo’s van het voormalige E.S.T. in weerklinken, als goed gemikte afronding gespeeld wordt, dan heb je even het gevoel, dat je betoverd bent geweest.

 

Zie het concert via: Boilerroom TV

-------

 

1 nov speelt dit trio tijdens het So What’s Next festival in Eindhoven

7 november treedt Henrik Schwarz op met Nik Bärtsch tijdens het Rewire festival op in Den Haag.

 

bottom of page